Alkollü içeceklerin satışı, tüketimi ve bunlara bağlı sair hususların düzenlendiği yasa çerçevesinde İstanbul Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı Terminal’inin ve burada faaliyet gösteren işletmelerin uyum sağlamaları gereken yeni esaslar hakkında hukuksal görüş oluşturulması talebi üzerine hazırlanan mütalâamızdır.

24.05.2013’de TBMM’de kabul edilerek Cumhurbaşkanı onayına sunulan 6487 Sayılı “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”a göre, 

• Alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun reklâmı ve (uluslararası düzeyde tanıtımına yönelik ihtisas fuarları hariç) tüketicilere yönelik tanıtımı ile bu ürünlerin kullanılmasını ve satışını özendiren veya teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlikler yasaklanmaktadır.
• Alkollü içkileri üreten, ithâl eden ve pazarlayanlar, her ne suretle olursa olsun, hiçbir etkinliğe ürünlerinin marka, amblem ya da işaretlerini kullanarak destek olamayacaktır. Açık alkollü içki satışı yapmaya ilişkin izin belgesi olan işletmelerde servis amaçlı materyallerde ise marka, amblem ve logo kullanımı serbesttir.
• Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkinin özendirici görüntülerine yer verilmesi yasaklanmaktadır.
• Alkollü içkileri üreten, ithâl eden ve pazarlayanlar; teşvik, hediye, eşantiyon, promosyon veya bedelsiz olarak alkollü içki dağıtamayacaktır. Bu hükümlere aykırı hareket edenlere 5 bin TL'den 200 bin TL'ye kadar idari para cezası öngörülmektedir.
• 18 yaşını doldurmamış kişilere, tüketim ya da beraberinde götürme amaçlı olarak alkollü içki satılamayacaktır. Buna aykırı hareket edenlere, para cezasının yanı sıra, çocuğun sağlığının tehlikeye girmesi halinde, TCK’nın "Sağlık için tehlikeli madde temini" başlıklı 194. maddesi hükümleri uyarınca 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilecektir.
• Alkollü içkiler, 22.00 ile 06.00 saatleri arasında perakende satılamayacaktır.
• Türkiye'de üretilen veya ithâl edilen alkollü içkilerin ambalajları üzerine, alkol ürünlerinin zararlarını belirten Türkçe uyarılar veya mesajlar konulacak. Uyarı mesajlarını taşımayan alkollü içkiler satılamayacak. Uyarı mesajlarının şekli, boyutu ve içeriği; Sağlık Bakanlığı'nın uygun görüşü alınarak Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunca belirlenecektir.
• Tütün mamulü, etil alkol, metil alkol ve alkollü içki satmak isteyenlerin, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan (TAPDK) satış belgesi almaları zorunlu olacak. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan (TAPDK) satış belgesi almak isteyenler, öncelikle belediye veya il özel idaresinden işyeri açma ruhsatı ya da Kültür ve Turizm Bakanlığından turizm belgesi almaya mecbur olacak. Belediye veya il özel idaresi, ruhsat vermeden önce, yetkili kolluk kuvvetinin görüşünü alacaktır.
• Alkollü içkiler, otomatik satış makineleri ile satılamayacak, her nevi oyun makineleri veya farklı yöntemlerle oyun ve bahse konu edilemeyecek. Bu ürünler telefon, televizyon veya internet ortamında tüketicilere satılamayacak ve posta ile satış yöntemi kullanılarak gönderilemeyecektir.
• Alkollü içkiler, sunum izni verilen yerlerde açık olarak tüketilebilecek ve bu yerlerde tesis sınırları dışında tüketilmek üzere alkollü içki satışı yapılamayacaktır.
• Alkollü içkiler işletme dışından görülecek şekilde perakende olarak satışa sunulamayacaktır.
• Otoyollarda ve devlet karayollarındaki yapı ve tesislerde alkollü içki satışına ve tüketimine izin verilmeyecektir.
• Öğrenci yurtları, sağlık hizmeti verilen yerler, spor müsabakası yapılan stadyum ve kapalı spor salonları, her türlü öğretim ve eğitim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastane, bezik ve briç salonları ile akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında alkollü içkilerin satışı yapılamayacaktır.
• Teklif, bu fıkralara aykırı hareket edenlere 500 bin TL'ye kadar çeşitli kademelerde idari para cezası öngörmektedir.
• Bu kanun kapsamına giren ürünlerin toptan, perakende veya açık olarak satışının yapıldığı yerler ile örgün eğitim kurumları ve dershaneler, öğrenci yurtları ve ibadethaneler arasında kapıdan kapıya en az yüz metre uzaklığın bulunması zorunludur.
• Belediye veya İl Özel İdaresi belge verirken yüz metre şartını izin tarihi itibariyle gözetecek. Yüz metre şartı turizm belgeli işletmeler için uygulanmayacaktır.
• Daha önce satış belgesi almış işletmeler için bu kural uygulanmayacaktır.
• İşyerlerindeki mevcut tabelalar yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren 1 yıl içerisinde kaldırılacak, içki firmalarının logolarını taşıyan soğutucular kapalı yerde olma şartıyla 3 yıl kullanılacaktır.
• Ürünler, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından çıkarılacak ikincil düzenlemelerin Resmi Gazete'de yayımından itibaren on ay içerisinde, düzenleme hükümlerine uygun hale getirilecektir.

KANUN GEREKÇESİ

Kanun teklifi ile, alkollü içkilerin ne suretle olursa olsun tanıtımının yapılamayacağı, alkolü özendiren kampanyaların düzenlenmeyeceği ve bunların hiçbir şekilde teşvik, hediye amaçlı kullanılamayacağı belirtilmiştir. Alkollü ürünlerin üzerine alkolün zararlarını belirten yazılı uyarılar konulacağı hükme bağlanmıştır. Üretilen içeceklerin içerisinde ne oranda alkol olduğu tüketicilerin kolaylıkla okuyabileceği şekilde belirtilmesi düzenlenmiştir. Alkollü içkilere ilişkin belirlenen yeni hükümler çerçevesinde bu suçlara ilişkin cezai müeyyideler belirlenmiştir. İlgili suçlara ne kadar para cezası verileceği hükme bağlanmıştır. Alkollü içkilerin satış yerleri ve işletmelerine ilişkin izin müessesi düzenlenmiş turizm teşvik bölgeleri bu hükümlerin dışında tutulması amaçlanmıştır.

Yasa teklifinde “havalimanlarına” ilişkin bir düzenleme olmamakla birlikte yukarıda vurgulanan yasal düzenlemeler çerçevesinde “alkollü içkilerin satışına ve tüketilmesine izin verilen yerlerde bu ürünlerin işletme dışından görülecek şekilde satışa arz edilemeyeceği, alkollü içkilerin 22.00 ile 06.00 saatleri arasında perakende satılamayacağı (ruhsatı olan restoran, lokanta, gibi yerlerde saat sınırı uygulanmayacak), alkollü içkilerin tüketim izni verilen yerlerde açık olarak tüketilebileceği ancak dışarıda tüketilmek üzere alkollü içki satışı yapılamayacağı, daha önce satış belgesi almış işletmelerin satışlarına devam edebileceği ve işyerlerindeki mevcut tabelaların yasanın yürürlüğe girmesinden itibaren 1 yıl içerisinde kaldırılması, içki firmalarının logolarını taşıyan soğutucuların kapalı yerde olma şartıyla 3 yıl kullanılabileceğine ilişkin yeni düzenlemelerin havaalanlarında uygulanacağı kanaatimizi bilgilerinize sunarız. 

Avukat Sencer SEREN    Avukat Pınar DEMİR    Avukat Elif ERCAN