T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARETMAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2014/319 Esas
KARAR NO : 2017/492
BAŞKAN : İsmail YAVUZ 40235
ÜYE : Sezgi TANRIKULU 119353
ÜYE : Umur KARAKAYA 139743
KATİP :Gurbet AY 156851
DAVACI :
VEKİLİ : Av. SENCER SEREN
Meydan Sk. No:5 Spring Giz Plaza K:9 Şişli/ İSTANBUL
DAVALILAR :1-
VEKİLİ :
DAVAYA DAHİLEDİLEN
:
VEKİLİ :
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 19/09/2011
KARAR TARİHİ : 08/06/2017
YAZIM TARİHİ : 16/07/2017
Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ/DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;
Müvekkilinin akaryakıt dağıtım sekt.rünün lider şirketlerinden olduğunu, sektörde uzun
yıllar uygulanan yerleşik sisteme paralel şekilde müvekkilininde bayiliklere yatırımlar
yaptığını, müvekkilinin yaptığı yatırımların tutannın taraflar arasında kurulan ticari ilişkinin
süresi ile doğru orantılı olması gerektiğini, bir başka deyişle davacı şirket, bayisine yapacağı
ödemenin tutarını veya yapacağı yatırımın değerini hesaplarken, bayi tarafından işletilen
akaryakıt istasyonunun, ne kadar süre ile ... bayii olarak faaliyet göstereceğini dikkate
aldığını ve bu süre boyunca o istasyonda yapılacak satışlardan elde edeceği muhtemel kazanç
ile orantılı bir rakam tespit edildiğini, sözü edilen kararlar ve duyuruya göre; akaryakıt
sektöründe, bayilik sözleşmeleriyle bağlantılı olarak yapılan intifa, kira, ekipman ve benzeri
etkiye sahip sözleşmelerden; 18.09.2005 tarihinden önce yapılmış olup da anılan tarih
itibariyle bakiye süreleri beş yılı aşanların, anılan tarihe kadar, tebliğde yer alan muafiyetten
yararlanabileceğini ve bu tarihten sonra muafiyetten yararlanabileceğini, beş yılı aşan süreler
bakımından Tebliğ’de belirtilen muafiyet koşullarının ortadan kalkacağını, dikey
anlaşmaların belirtilen tarihlerden sonra grup muafiyeti dışında kalarak, 4054 sayılı
Rekabetin korunması hakkında Kanun’un 4.maddesine aykın hale geleceğinin belirtildiğini,
sebepsiz zenginleşmeye istinaden, iktisap edilen şeyin getirdiği semereler ve sağladığı diğer
T.C. İSTANBUL 14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2014/319 Esas - 2017/492
yararlar da zenginleşmenin kapsamına dahil olduğunu, davalının gerçekleşmeyen anlaşma
sürelerine ilişkin olmak üzere peşinen sağladıkları kazanımlan ve bu kazanımlann
semerelerini faizleriyle birlikte müvekkiline şirkete iade etme yükümlülükleri olduğunu,
davalının söz konusu bedelleri iktisap tarihlerinden itibaren değişen oranlarda avans faizi ve
KDV’si ile birlikte müvekkili şirkete iadesi gerektiğini, davalılar ile müvekkili şirketin bayii
iken aradaki sözleşmeler ve bunlara bağlı protokoller gereğince müvekkilimiz şirketçe
kendisine, aradaki dikey anlaşmanın başlangıçta öngürülen sürenin kadar devam edeceği
nazara alınarak dava konusu akaryakıt istasyonunun gelişimine ve işletilmesine katkı
anlamında ödediği inkişaf bedelinin geçersiz ve müvekkili şirket tarafından kullanılamayacak
sözleşme süresine karşılık gelen kısmı inkişaf bedelinden geçersiz kalan bakiye süreye
-kıstelyevm usulü hesaplama sonucunda isabet eden ...-TL yi iktisap ettiği
tarihlerden itibaren değişen oranlarda avans faizi ve KDV si birlikte davalı bayiden alınarak
müvekkili şirkete ödenmesine karar verilmesi, aynca müvekkili şirketin dikey ilişkinin
başlangıçta .ng.rülen süre kadar devam edeceğini nazara alarak dava konusu akaryakıt
istasyonunun yaptığı sabit yatınm harcamalarının geçersiz ve müvekkili şirket tarafından
kullanılamayacak sözleşme süresine karşılık gelen ve kıstelyevm usulüne göre hesap edilen
...-TL tutarındaki kısmının, sabit yatınm harcaması yapıldığı tarihten itibaren
işleyecek değişen oranlarda avans faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini
talep etmiştir.
DAVAYA CEVAP (LAR) : 1-Davalılar ....... vekilinin cevap dilekçesinde; Dava ile
müvekkilleri arasında 24/04/2008 tarihinde bayilik sözleşmesi imzalanmış olduğunu, davacı
tarafından dilekçesinde belirtildiği gibi en fazla 5 yıl süre ile intifa hakkı tanınabileceğini,
müvekkillerine ait olan taşınmazın üzerine 18 yıllığına davacıya intifa hakkı tanındığını, bu
intifa hakkı karşılığında davacı tarafından bir kısım ödemeler yapıldığını, müvekkilinin bu
paraya akaryakıt istasyonu için harcadığım, davaa tarafça daha sonradan söz konusu
ekipmanları, kaplamalan ve ışıklı panoları tesise yapılan tüm eklentileri geri aldığını,
müvekkilinin bu bedellerden .türü zenginleşmediğini, müvekkilinin tapuda davaa lehine
intifa hakkı tanımış oldukları taşınması intifa hakkı ile beraber .....isimli kişiye 23/06/2009
tarihinde 4721 yevmiye nosu ile satmış olduklarım, taşınmazı satın alan kişinin intifa hakkım
bilerek taşınmazı satın aldığım ve tesisi işletmeye devam ettiğini, taşınmazın yeni sahibi ile
davacı arasındaki ilişkinin müvekkilleri tarafından bilinmediğini, davacı ile taşınmazın yeni
sahibinin bayilik sözleşmelerini feshetmesini müvekkillerini bağlamadığını, intifa hakkının
devam ettiğini, davacı tarafından müvekkillerinden istenen bedel 18 yıllık intifa için ödenen
bedelin Rekabet Kurulunun kararma istinaden geri verilmesi olduğunu, ancak hem rekabet
kurulu kararında belirtilen 5 yıllık sürenin dolmamış olduğunu ve taşınmazın üzerinde
davaamn intifa hakkının devam etmesi nedeniyle davanın reddinin gerektiğini,
müvekkillerinin taşınmazı 3. bir kişiye devir ettiğinden 3. kişiye dava açılması gerektiğini,
davacı tarafından taşınmazın ......'na devir edildiğini bildiğini, davanın bu nedenle zaman
aşımına uğradığını, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
ISLAH: Davacı vekilinin 09/09/2013 tarihli ıslah dilekçesinde; Bilirkişi raporuna
göre dava tarihi itibariyle inkişaf bedelinin güncel değeri KDV dahil ...-TL
olduğundan ...-TL tutarındaki alacağın ıslah ettiğini, alacağın ...-TL
artırılarak ...-TL olarak tahsilini talep etmiştir.
Davacı vekilinin 30.11.2015 tarihli feragat dilekçesinde; sabit yatırım bedelinin
iadesine dair ...-TL'lik taleplerinden feragat ettiği ve davann ...-TL tutarlı inkişaf
bedeli talepleri y.nünden devamına karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizin 14.07.2015 tarihli ara kararı ile davalı .... şirketinin 16.03.2011
tarihinde sicilden terkin edildiği, tespit edilmekle, davacıya davalı şirketin ihyası için süre
verilmiş, davacının talebi ile Erzurum 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2014/96 E. 2015/176
T.C. İSTANBUL 14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2014/319 Esas - 2017/492
K. Sayılı ve 24.03.2015 tarihli kararı ile şirketin ihyasına karar verilmiş, verilen karar
06.07.2015 tarihinde kesinleşmiş, kesinleşen karar davacı tarafça mahkememiz dosyasına
sunulmuştur.
Yargılama sırasında davalı ... vefat etmiştir. Davacı tarafça dosyaya ...'nun veraset
ilamı sunulmuş, ...'nun davalılar dışında mirasçısı olarak ...'nun kaldığı tespit olunmuş ve
davacı tarafça davaya dahil edilmiştir.
Davalı ...vekilinin cevap dilekçesinde; davacının intifa ve benzeri sözleşmeleri
yaparken bu sözleşmelerin 5 yıl süre için yapılabileceğini ve 18.09.2010 tarihinde sona
ereceğini bildiğini, Rekabet Kurulu kararlarının tavsiye niteliğinde olduğunu, bu kararlara
uymamanın yaptırımının idari yaptırım olduğunu, intifanın rekabet kurulu kararlarından
dolayı kalkmadığını ve devam etmekte olduğunu, davanın zamanaşına uğradığını, bu
nedenlerle davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ:
Mahkememizin 19.02.2013 tarihli ara karar gereği; Dava tarihi itibarıyla davacının
davaya konu sabit yatırım ve inkişaf bedelinden davacının kullanamayacağı sözleşme
süresine denk gelen kısmı olup olmadığı varsa bunu dava tarihi itibarıyla güncelleştirilmiş
değeri açısından alacakları varsa hesaplanmasına yönelik bilirkişi incelemesi yapılmasına
karar verilmiş olup bilirkişi raporunda; davacı ... ile davalı .... arasında akdedilmiş bir
protokol’ün mevcut olduğu, davacıya 18 yıl için tanınmış inkişaf bedelinin 5 yılı aşan süre
bakımından 4054 sayılı Kanunun 56. maddesine istinaden 18.9.2010 Tarihi itibariyle
geçersiz hale geleceği; davacının, sözleşmenin bitim tarihine kadar süreceği inancıyla inkişaf
bedeli tutarlarını talep edebileceğinin Sayın Mahkemece kabulü halinde; davacı tarafından
yapılan ödemelerin sözleşme feshinden sonra kalan süreye isabet bölümünün ...-TL
olarak hesaplandığı; bu tutarın dava tarihi itibarıyla ve denkleştirici adalet ilkesine göre
hesaplanan karşılığının ise, ...-TL olduğu yolunda rapor sunulmuştur.
Davacı ile davalı ...Şirketi ...şirketi arasında 20.04.2008 tarihinde ... Sözleşmesi
imzalanmıştır. Yine davacı ile davalılar ... arasında ... sözleşmesine bağlı olarak 20.04.2008
tarihinde protokol imzalanmıştır.
Rekabet Kurulu 05.03.2009 tarihli kararları ve bu kararlara istinaden
www.rekabet.gov.tr adresindeki resmi internet sitesinden 12.03.2009'da yaptığı duyuru,
akaryakıt dağıtım sekt.rü bakımından bir milat oluşturmuş ve kurul, o güne kadar sadece
bayilik sözleşmesi süresinin 5 yıl ile sınırlı olduğunu, taraflar arasındaki (intifa, kira, kredi,
ariyet ve benzeri) sair anlaşmaların rekabet hukuku kapsamı dışında kaldığını ve özel hukuka
tabi olduğunu içtihat etmişken, söz konusu karar ve duyurusu ile bu sayılan hukuksal
ilişkilerin tamamının rekabet hukuku kapsamında değerlendirileceğinin hükme bağlamıştır.
Taraflar arasındaki ticari ilişki 24.08.1998 tarihinde başlamış olup, 13.10.1995 tarihli
davacı lehine intifa hakkı tesis edilmiştir.
Aziziye Tapu Müdürlüğüne müzekkere yazılarak taraflar arasında imzalanan intifaya
ilişkin tapu kaydı istenilmiş, gelen tapu kaydında, taraflar daha sonra 25.04.2008 başlama
tarihli ve 2026 yılına kadar davacı lehine intifa hakkı tesis edilmiştir. İntifa hakkının bitiş
süresi 25.04.2026'dır. Taraflar arasında imzalanan protokolün 4. Maddesi uyarınca davacı
tarafça davalılara ... USD inkişaf bedeli ödenmiştir. Davalıların inkişaf bedelinin
ödendiğine ilişkin itirazları bulunmamaktadır.
Davacı taraf ödenen inkişaf bedelinin, bayilik sözleşmesinin intifa hakkında
belirlenen 2026 yılına kadar devam edeceğine güvenerek yaptığını, ancak sözleşmenin
Rekabet Kurulunun almış olduğu karar uyarınca muafiyetin 18.09.2010 tarihinde son
bulduğunu, bu nedenle ödenen bedelden kullanılmayan süreye denk gelen miktarın
kıstelyevm hesabına göre hesaplanarak iadesini talep etmiştir.
T.C. İSTANBUL 14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2014/319 Esas - 2017/492
Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 24.maddesinde; işbu sözleşme konusu ticari
münasebet nedeniyle, bayi'nin ...'daki borç ve alacağının miktarı ile ...'dan temin ettiği, her
nevi akaryakıt, madeni yağ vs. malların cins, miktar, bedelleri ive teslimat tarihleri ...'nun
defter kayıtlarına göre belirlenecektir. Bu bakımından ...'nun defter ve kayıtlarının kat'i delil
teşkil ettiğini, HMK 287.vd.maddeleri uyarınca delil sözleşmesi hükmünde olmak üzere
kabul etmişlerdir.
Taraflar arasında imzalanan protokolün 4. Maddesinde " ......bayi adayının istasyonda
yapılacak olan inşaat ve tadilat işleri ile mevcut ticari faaliyetinin geliştirmesinde için
kullanılmak üzere ...USD +KDV (tapuda...lehine kullanılanların dışında tüm
takyidatların kaldırılması ve ... lehine olan intifanın terkin edilerek yerine yeniden 18 yıl süre
için intifanın tesis edilmesi şartı ile ) intifa tesis tarihindeki TC. Merkez bankası döviz alış
kuru üzerinden yeni Türk lirasına çevirilerek fatura mukabilinde nakden ve def'aten
ödenecektir. "denilmek suretiyle taraflar arasında kararlaştırılmıştır.
Taraflar arasında imzalanan 20.04.2008 tarihli İstasyon Bayilik Sözleşmesi, Protokol,
Protokolün 4. Maddesi, dosya içeriğine uygun ve hüküm kurulmaya yeterli bulunan bilirkişi
raporu, tapu kaydı ve tüm dosya kapsamından;
Davacı tarafça davalılara 24.04.2008 tarihli protokolün 4. Maddesi uyarınca
...-USD inkişaf bedeli ödemesi yapıldığı, bayilik sözleşmesinin rekabet kurulu karaları
uyarınca 18.09.2010 tarihinde son bulduğu, yapılan ödemenin, sözleşmenin ve 25.04.2008
tarihli davacı lehine kurulan intifa hakkının 25.04.2026 tarihine kadar süreceğine güvenilerek
davacı tarafça yapıldığı, sözleşmenin idari kararla son bulması nedeniyle davacı tarafça
yapılan ödemenin davalılar lehine sebepsiz zenginleşme teşkil ettiği, sözleşmenin yürürlükte
kaldığı süre ve sözleşmenin son bulduğu tarihten sonra kalan ve davacının kıstelyevm
hesabına göre ...-TL davacının davalılardan alacaklı olduğu, bilirkişi raporunda
değerlendirilmemiş ise de protokol hükmü uyarınca alacağın KDV'si ile hesaplanarak
verilmesi gerektiğinden tespit olunan ...-TL alacağa %18 KDV eklenmek suretiyle
toplam alacağın ...-TL olarak hesaplanması sonucunda davacının davalılardan
...-TL talep edebileceği ve bu alacağa avans faizi yürütülerek davalılardan tahsili,
KDV kanunun 24/c maddesi uyarınca avans faizin KDV'si ile birlikte davalılardan tahsiline
karar verilmiştir.
HÜKÜM:gerekçesi yukarıda yazıldığı üzere ;
A) İnkişaf bedeline ilişkin davanın kabulüne, ...-TL'nın dava tarihi olan
19.09.2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faiz ve faizin KDV'si ile birlikte davalılardan
tahsili ve davacıya verilmesine,
B) sabit yatırıma ilişkin davanın feragat nedeniyle reddine,
Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken ...-TL nispi harçtan, mahkeme
veznesine yatan ...-TL harcın mahsubu ile bakiye ...-TL harcın davalıdan
tahsili ile hazineye gelir kaydına,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca ... -TL
nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL maktu
vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Davacı tarafından yapılan toplam ...-TL (tebligat ve müzekkeri gideri + bilirkişi
ücreti ) yargılama giderinin davalının kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan takdiren
...-TL ile harçlar toplamı ...-TL'nın davalıdan alınıp davacıya ödenmesine,
Feragat nedeniyle yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider/delil avansının karar kesinleştiğinde ve
talep halinde yatıran tarafa iadesine,
T.C. İSTANBUL 14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2014/319 Esas - 2017/492
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2
hafta içerisinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. 08/06/2017
Başkan 40235
(e-imzalı)
Üye 119353
(e-imzalı)
Üye 139743
(e-imzalı)
Katip 156851
(e-imzalı)