Akaryakıt piyasasında inkişaf bedelinin hakedilmeyen kısmının iadesi hakkında karar

T.C.

İSTANBUL

14. ASLİYE TİCARETMAHKEMESİ

TÜRK MİLLETİ ADINA

GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2014/319 Esas

KARAR NO : 2017/492

BAŞKAN : İsmail YAVUZ 40235

ÜYE : Sezgi TANRIKULU 119353

ÜYE : Umur KARAKAYA 139743

KATİP :Gurbet AY 156851

DAVACI :

VEKİLİ : Av. SENCER SEREN

Meydan Sk. No:5 Spring Giz Plaza K:9 Şişli/ İSTANBUL

DAVALILAR :1-

VEKİLİ :

DAVAYA DAHİLEDİLEN

:

VEKİLİ :

DAVA : Alacak

DAVA TARİHİ : 19/09/2011

KARAR TARİHİ : 08/06/2017

YAZIM TARİHİ : 16/07/2017

Mahkememizde görülmekte olan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ/DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;

Müvekkilinin akaryakıt dağıtım sekt.rünün lider şirketlerinden olduğunu, sektörde uzun

yıllar uygulanan yerleşik sisteme paralel şekilde müvekkilininde bayiliklere yatırımlar

yaptığını, müvekkilinin yaptığı yatırımların tutannın taraflar arasında kurulan ticari ilişkinin

süresi ile doğru orantılı olması gerektiğini, bir başka deyişle davacı şirket, bayisine yapacağı

ödemenin tutarını veya yapacağı yatırımın değerini hesaplarken, bayi tarafından işletilen

akaryakıt istasyonunun, ne kadar süre ile ... bayii olarak faaliyet göstereceğini dikkate

aldığını ve bu süre boyunca o istasyonda yapılacak satışlardan elde edeceği muhtemel kazanç

ile orantılı bir rakam tespit edildiğini, sözü edilen kararlar ve duyuruya göre; akaryakıt

sektöründe, bayilik sözleşmeleriyle bağlantılı olarak yapılan intifa, kira, ekipman ve benzeri

etkiye sahip sözleşmelerden; 18.09.2005 tarihinden önce yapılmış olup da anılan tarih

itibariyle bakiye süreleri beş yılı aşanların, anılan tarihe kadar, tebliğde yer alan muafiyetten

yararlanabileceğini ve bu tarihten sonra muafiyetten yararlanabileceğini, beş yılı aşan süreler

bakımından Tebliğ’de belirtilen muafiyet koşullarının ortadan kalkacağını, dikey

anlaşmaların belirtilen tarihlerden sonra grup muafiyeti dışında kalarak, 4054 sayılı

Rekabetin korunması hakkında Kanun’un 4.maddesine aykın hale geleceğinin belirtildiğini,

sebepsiz zenginleşmeye istinaden, iktisap edilen şeyin getirdiği semereler ve sağladığı diğer

T.C. İSTANBUL 14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2014/319 Esas - 2017/492

yararlar da zenginleşmenin kapsamına dahil olduğunu, davalının gerçekleşmeyen anlaşma

sürelerine ilişkin olmak üzere peşinen sağladıkları kazanımlan ve bu kazanımlann

semerelerini faizleriyle birlikte müvekkiline şirkete iade etme yükümlülükleri olduğunu,

davalının söz konusu bedelleri iktisap tarihlerinden itibaren değişen oranlarda avans faizi ve

KDV’si ile birlikte müvekkili şirkete iadesi gerektiğini, davalılar ile müvekkili şirketin bayii

iken aradaki sözleşmeler ve bunlara bağlı protokoller gereğince müvekkilimiz şirketçe

kendisine, aradaki dikey anlaşmanın başlangıçta öngürülen sürenin kadar devam edeceği

nazara alınarak dava konusu akaryakıt istasyonunun gelişimine ve işletilmesine katkı

anlamında ödediği inkişaf bedelinin geçersiz ve müvekkili şirket tarafından kullanılamayacak

sözleşme süresine karşılık gelen kısmı inkişaf bedelinden geçersiz kalan bakiye süreye

-kıstelyevm usulü hesaplama sonucunda isabet eden ...-TL yi iktisap ettiği

tarihlerden itibaren değişen oranlarda avans faizi ve KDV si birlikte davalı bayiden alınarak

müvekkili şirkete ödenmesine karar verilmesi, aynca müvekkili şirketin dikey ilişkinin

başlangıçta .ng.rülen süre kadar devam edeceğini nazara alarak dava konusu akaryakıt

istasyonunun yaptığı sabit yatınm harcamalarının geçersiz ve müvekkili şirket tarafından

kullanılamayacak sözleşme süresine karşılık gelen ve kıstelyevm usulüne göre hesap edilen

...-TL tutarındaki kısmının, sabit yatınm harcaması yapıldığı tarihten itibaren

işleyecek değişen oranlarda avans faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini

talep etmiştir.

DAVAYA CEVAP (LAR) : 1-Davalılar ....... vekilinin cevap dilekçesinde; Dava ile

müvekkilleri arasında 24/04/2008 tarihinde bayilik sözleşmesi imzalanmış olduğunu, davacı

tarafından dilekçesinde belirtildiği gibi en fazla 5 yıl süre ile intifa hakkı tanınabileceğini,

müvekkillerine ait olan taşınmazın üzerine 18 yıllığına davacıya intifa hakkı tanındığını, bu

intifa hakkı karşılığında davacı tarafından bir kısım ödemeler yapıldığını, müvekkilinin bu

paraya akaryakıt istasyonu için harcadığım, davaa tarafça daha sonradan söz konusu

ekipmanları, kaplamalan ve ışıklı panoları tesise yapılan tüm eklentileri geri aldığını,

müvekkilinin bu bedellerden .türü zenginleşmediğini, müvekkilinin tapuda davaa lehine

intifa hakkı tanımış oldukları taşınması intifa hakkı ile beraber .....isimli kişiye 23/06/2009

tarihinde 4721 yevmiye nosu ile satmış olduklarım, taşınmazı satın alan kişinin intifa hakkım

bilerek taşınmazı satın aldığım ve tesisi işletmeye devam ettiğini, taşınmazın yeni sahibi ile

davacı arasındaki ilişkinin müvekkilleri tarafından bilinmediğini, davacı ile taşınmazın yeni

sahibinin bayilik sözleşmelerini feshetmesini müvekkillerini bağlamadığını, intifa hakkının

devam ettiğini, davacı tarafından müvekkillerinden istenen bedel 18 yıllık intifa için ödenen

bedelin Rekabet Kurulunun kararma istinaden geri verilmesi olduğunu, ancak hem rekabet

kurulu kararında belirtilen 5 yıllık sürenin dolmamış olduğunu ve taşınmazın üzerinde

davaamn intifa hakkının devam etmesi nedeniyle davanın reddinin gerektiğini,

müvekkillerinin taşınmazı 3. bir kişiye devir ettiğinden 3. kişiye dava açılması gerektiğini,

davacı tarafından taşınmazın ......'na devir edildiğini bildiğini, davanın bu nedenle zaman

aşımına uğradığını, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

ISLAH: Davacı vekilinin 09/09/2013 tarihli ıslah dilekçesinde; Bilirkişi raporuna

göre dava tarihi itibariyle inkişaf bedelinin güncel değeri KDV dahil ...-TL

olduğundan ...-TL tutarındaki alacağın ıslah ettiğini, alacağın ...-TL

artırılarak ...-TL olarak tahsilini talep etmiştir.

Davacı vekilinin 30.11.2015 tarihli feragat dilekçesinde; sabit yatırım bedelinin

iadesine dair ...-TL'lik taleplerinden feragat ettiği ve davann ...-TL tutarlı inkişaf

bedeli talepleri y.nünden devamına karar verilmesini talep etmiştir.

Mahkememizin 14.07.2015 tarihli ara kararı ile davalı .... şirketinin 16.03.2011

tarihinde sicilden terkin edildiği, tespit edilmekle, davacıya davalı şirketin ihyası için süre

verilmiş, davacının talebi ile Erzurum 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2014/96 E. 2015/176

T.C. İSTANBUL 14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2014/319 Esas - 2017/492

K. Sayılı ve 24.03.2015 tarihli kararı ile şirketin ihyasına karar verilmiş, verilen karar

06.07.2015 tarihinde kesinleşmiş, kesinleşen karar davacı tarafça mahkememiz dosyasına

sunulmuştur.

Yargılama sırasında davalı ... vefat etmiştir. Davacı tarafça dosyaya ...'nun veraset

ilamı sunulmuş, ...'nun davalılar dışında mirasçısı olarak ...'nun kaldığı tespit olunmuş ve

davacı tarafça davaya dahil edilmiştir.

Davalı ...vekilinin cevap dilekçesinde; davacının intifa ve benzeri sözleşmeleri

yaparken bu sözleşmelerin 5 yıl süre için yapılabileceğini ve 18.09.2010 tarihinde sona

ereceğini bildiğini, Rekabet Kurulu kararlarının tavsiye niteliğinde olduğunu, bu kararlara

uymamanın yaptırımının idari yaptırım olduğunu, intifanın rekabet kurulu kararlarından

dolayı kalkmadığını ve devam etmekte olduğunu, davanın zamanaşına uğradığını, bu

nedenlerle davanın reddini talep etmiştir.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ:

Mahkememizin 19.02.2013 tarihli ara karar gereği; Dava tarihi itibarıyla davacının

davaya konu sabit yatırım ve inkişaf bedelinden davacının kullanamayacağı sözleşme

süresine denk gelen kısmı olup olmadığı varsa bunu dava tarihi itibarıyla güncelleştirilmiş

değeri açısından alacakları varsa hesaplanmasına yönelik bilirkişi incelemesi yapılmasına

karar verilmiş olup bilirkişi raporunda; davacı ... ile davalı .... arasında akdedilmiş bir

protokol’ün mevcut olduğu, davacıya 18 yıl için tanınmış inkişaf bedelinin 5 yılı aşan süre

bakımından 4054 sayılı Kanunun 56. maddesine istinaden 18.9.2010 Tarihi itibariyle

geçersiz hale geleceği; davacının, sözleşmenin bitim tarihine kadar süreceği inancıyla inkişaf

bedeli tutarlarını talep edebileceğinin Sayın Mahkemece kabulü halinde; davacı tarafından

yapılan ödemelerin sözleşme feshinden sonra kalan süreye isabet bölümünün ...-TL

olarak hesaplandığı; bu tutarın dava tarihi itibarıyla ve denkleştirici adalet ilkesine göre

hesaplanan karşılığının ise, ...-TL olduğu yolunda rapor sunulmuştur.

Davacı ile davalı ...Şirketi ...şirketi arasında 20.04.2008 tarihinde ... Sözleşmesi

imzalanmıştır. Yine davacı ile davalılar ... arasında ... sözleşmesine bağlı olarak 20.04.2008

tarihinde protokol imzalanmıştır.

Rekabet Kurulu 05.03.2009 tarihli kararları ve bu kararlara istinaden

www.rekabet.gov.tr adresindeki resmi internet sitesinden 12.03.2009'da yaptığı duyuru,

akaryakıt dağıtım sekt.rü bakımından bir milat oluşturmuş ve kurul, o güne kadar sadece

bayilik sözleşmesi süresinin 5 yıl ile sınırlı olduğunu, taraflar arasındaki (intifa, kira, kredi,

ariyet ve benzeri) sair anlaşmaların rekabet hukuku kapsamı dışında kaldığını ve özel hukuka

tabi olduğunu içtihat etmişken, söz konusu karar ve duyurusu ile bu sayılan hukuksal

ilişkilerin tamamının rekabet hukuku kapsamında değerlendirileceğinin hükme bağlamıştır.

Taraflar arasındaki ticari ilişki 24.08.1998 tarihinde başlamış olup, 13.10.1995 tarihli

davacı lehine intifa hakkı tesis edilmiştir.

Aziziye Tapu Müdürlüğüne müzekkere yazılarak taraflar arasında imzalanan intifaya

ilişkin tapu kaydı istenilmiş, gelen tapu kaydında, taraflar daha sonra 25.04.2008 başlama

tarihli ve 2026 yılına kadar davacı lehine intifa hakkı tesis edilmiştir. İntifa hakkının bitiş

süresi 25.04.2026'dır. Taraflar arasında imzalanan protokolün 4. Maddesi uyarınca davacı

tarafça davalılara ... USD inkişaf bedeli ödenmiştir. Davalıların inkişaf bedelinin

ödendiğine ilişkin itirazları bulunmamaktadır.

Davacı taraf ödenen inkişaf bedelinin, bayilik sözleşmesinin intifa hakkında

belirlenen 2026 yılına kadar devam edeceğine güvenerek yaptığını, ancak sözleşmenin

Rekabet Kurulunun almış olduğu karar uyarınca muafiyetin 18.09.2010 tarihinde son

bulduğunu, bu nedenle ödenen bedelden kullanılmayan süreye denk gelen miktarın

kıstelyevm hesabına göre hesaplanarak iadesini talep etmiştir.

T.C. İSTANBUL 14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2014/319 Esas - 2017/492

Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 24.maddesinde; işbu sözleşme konusu ticari

münasebet nedeniyle, bayi'nin ...'daki borç ve alacağının miktarı ile ...'dan temin ettiği, her

nevi akaryakıt, madeni yağ vs. malların cins, miktar, bedelleri ive teslimat tarihleri ...'nun

defter kayıtlarına göre belirlenecektir. Bu bakımından ...'nun defter ve kayıtlarının kat'i delil

teşkil ettiğini, HMK 287.vd.maddeleri uyarınca delil sözleşmesi hükmünde olmak üzere

kabul etmişlerdir.

Taraflar arasında imzalanan protokolün 4. Maddesinde " ......bayi adayının istasyonda

yapılacak olan inşaat ve tadilat işleri ile mevcut ticari faaliyetinin geliştirmesinde için

kullanılmak üzere ...USD +KDV (tapuda...lehine kullanılanların dışında tüm

takyidatların kaldırılması ve ... lehine olan intifanın terkin edilerek yerine yeniden 18 yıl süre

için intifanın tesis edilmesi şartı ile ) intifa tesis tarihindeki TC. Merkez bankası döviz alış

kuru üzerinden yeni Türk lirasına çevirilerek fatura mukabilinde nakden ve def'aten

ödenecektir. "denilmek suretiyle taraflar arasında kararlaştırılmıştır.

Taraflar arasında imzalanan 20.04.2008 tarihli İstasyon Bayilik Sözleşmesi, Protokol,

Protokolün 4. Maddesi, dosya içeriğine uygun ve hüküm kurulmaya yeterli bulunan bilirkişi

raporu, tapu kaydı ve tüm dosya kapsamından;

Davacı tarafça davalılara 24.04.2008 tarihli protokolün 4. Maddesi uyarınca

...-USD inkişaf bedeli ödemesi yapıldığı, bayilik sözleşmesinin rekabet kurulu karaları

uyarınca 18.09.2010 tarihinde son bulduğu, yapılan ödemenin, sözleşmenin ve 25.04.2008

tarihli davacı lehine kurulan intifa hakkının 25.04.2026 tarihine kadar süreceğine güvenilerek

davacı tarafça yapıldığı, sözleşmenin idari kararla son bulması nedeniyle davacı tarafça

yapılan ödemenin davalılar lehine sebepsiz zenginleşme teşkil ettiği, sözleşmenin yürürlükte

kaldığı süre ve sözleşmenin son bulduğu tarihten sonra kalan ve davacının kıstelyevm

hesabına göre ...-TL davacının davalılardan alacaklı olduğu, bilirkişi raporunda

değerlendirilmemiş ise de protokol hükmü uyarınca alacağın KDV'si ile hesaplanarak

verilmesi gerektiğinden tespit olunan ...-TL alacağa %18 KDV eklenmek suretiyle

toplam alacağın ...-TL olarak hesaplanması sonucunda davacının davalılardan

...-TL talep edebileceği ve bu alacağa avans faizi yürütülerek davalılardan tahsili,

KDV kanunun 24/c maddesi uyarınca avans faizin KDV'si ile birlikte davalılardan tahsiline

karar verilmiştir.

HÜKÜM:gerekçesi yukarıda yazıldığı üzere ;

A) İnkişaf bedeline ilişkin davanın kabulüne, ...-TL'nın dava tarihi olan

19.09.2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faiz ve faizin KDV'si ile birlikte davalılardan

tahsili ve davacıya verilmesine,

B) sabit yatırıma ilişkin davanın feragat nedeniyle reddine,

Harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken ...-TL nispi harçtan, mahkeme

veznesine yatan ...-TL harcın mahsubu ile bakiye ...-TL harcın davalıdan

tahsili ile hazineye gelir kaydına,

Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca ... -TL

nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,

Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL maktu

vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,

Davacı tarafından yapılan toplam ...-TL (tebligat ve müzekkeri gideri + bilirkişi

ücreti ) yargılama giderinin davalının kabul edilen kısmı üzerinden hesaplanan takdiren

...-TL ile harçlar toplamı ...-TL'nın davalıdan alınıp davacıya ödenmesine,

Feragat nedeniyle yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,

Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider/delil avansının karar kesinleştiğinde ve

talep halinde yatıran tarafa iadesine,

T.C. İSTANBUL 14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2014/319 Esas - 2017/492

Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2

hafta içerisinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. 08/06/2017

Başkan 40235            

(e-imzalı)

Üye 119353

(e-imzalı)

Üye 139743

(e-imzalı)

Katip 156851

(e-imzalı)